Making a murderer

Making a murderer

De waargebeurde netflix-serie “Making a murderer” (seizoen 1+2) is een grote kijkcijferhit binnen en buiten de Verenigde Staten en al maanden onderwerp van discussie onder advocaten en juristen. De moeite waard dus voor mij om daar een artikel aan te wijden en deze gang van zaken te vergelijken met het Nederlandse rechtssysteem. 

18 JAAR ONSCHULDIG VAST

Deze documentaire beschrijft in twee seizoenen het leven van de hoofdpersoon Steven Avery, geboren en getogen in het Amerikaanse dorpje Manitowoc County. In 1985 werd Avery veroordeeld voor verkrachting. Hij heeft altijd ontkent betrokken te zijn geweest bij deze gewelddadige aanranding. Door middel van nieuw DNA-onderzoek is hij er in 2003 eindelijk in geslaagd zijn onschuld aan te tonen. De DNA-analyse linkte de verkrachting later aan Gregory Allen, een man die al meerdere soortgelijke misdaden op zijn naam had staan in Manitowoc County. Politie en justitie hebben onderzoek naar alternatieve scenario’s nooit overwogen. Zijn veroordeling was destijds voornamelijk gebaseerd op een door de plaatselijke politie gestuurde getuigenverklaring van het slachtoffer. Na zijn vrijlating spande Avery een federale rechtszaak aan tegen de verantwoordelijken voor zijn onterechte veroordeling (Manitowoc County en enkele betrokken ambtenaren), waarin hij 36 miljoen dollar schadevergoeding eiste voor het leed wat hem en zijn familie al die jaren is aangedaan.

MOORD

Nog geen twee jaar na zijn vrijlating wordt Steven Avery opnieuw gearresteerd, nu als hoofdverdachte voor de moord op Teresa Halbach, een jonge fotografe. Dezelfde ambtenaren uit Manitowoc County waren betrokken in het onderzoek. In 2007 wordt Avery veroordeeld voor een levenslange gevangenisstraf, onder andere op basis van een uitermate wankele getuigenverklaring van zijn neef Brendan Dassey. De advocaten van Avery suggereren dat de politie, uit angst om zelf vervolgd te worden, bewijs zouden hebben neergelegd op het plaats delict. Avery’s verzoeken voor hoger beroep worden allemaal afgewezen. Zijn neef Brendan Dassey wordt eveneens veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor zijn bijdrage aan de moord. Slechts op basis van zijn eigen wankele en door de politie afgedwongen bekentenis.

WÉÉR ONSCHULDIG VAST?

De documentaire-makers zijn speciaal voor deze reeks in 2005 verhuisd naar Manitowoc County om dit merkwaardige strafproces van dichtbij in beeld te brengen. In januari 2016 heeft Avery opnieuw een herzieningsverzoek ingediend, samen met zijn nieuwe advocate (gespecialiseerd in gerechtelijke dwalingen). De grote vooruitgang in forensisch onderzoek zouden zijn onschuld aan kunnen tonen. Samen met haar collega’s en met behulp van de media haalt zijn advocate nu alles uit de kast om de gerechtelijke fouten en valse bewijzen aan te tonen. Zelfs het Witte Huis is inmiddels betrokken bij deze zaak en hebben een petitie aangemaakt, getiteld “Initiate a Federal Investigation of the Sheriff’s Offices of Manitowoc County and Calumet County, Wisconsin.”

AMERIKA VERSUS NEDERLAND

Ik vond het tenen krommend en frustrerend, maar toch de moeite waard om deze documentaire te bekijken. Het is belangrijk om te beseffen dat niet elke verdachte van een misdrijf ook echt de dader is en om te proberen niet meteen een oordeel te hebben over een strafzaak als je niet alle feiten kent. Het optreden en handelen van deze opsporingsautoriteiten maar ook vooral het Amerikaanse rechtssysteem blijft mij verbazen. Het Nederlandse rechtssysteem zit wat dat betreft beter in elkaar. Wij kennen hier (gelukkig) geen juryrechtspraak, zodat elke beslissing waarbij er iemand veroordeeld wordt voor een misdrijf, in ieder geval wordt genomen door drie daarvoor opgeleide onafhankelijke rechters. En niet door een beïnvloedbare jury zonder- of met weinig kennis van het rechtssysteem. Dat klinkt natuurlijk goed alleen hebben we in Nederland ook problemen en gaat het ook wel eens goed fout.

TUNNELVISIE

Als de politie en het openbaar ministerie zich heel het opsporingsonderzoek hebben gericht op slechts één verdachte, al het bewijsmateriaal op die persoon hebben geprojecteerd en geen alternatieve scenario’s hebben onderzocht, dan kan het zijn dat de rechters op die manier ook op het verkeerde been gezet worden waardoor uiteindelijk de verkeerde beslissing genomen wordt. Denk maar eens aan de gerechtelijke dwalingen in de Puttense moordzaak, Lucia de B. of de Deventer moordzaak. Dit zijn voorbeelden van zaken waarbij tunnelvisie een grote rol speelde, maar ook de druk die het OM voelde (vanuit de media) om te moeten veroordelen.

DE NEDERLANDSE STEVEN AVERY

In Spanje hebben wij onze eigen Nederlandse Steven Avery zaak gehad. De Nederlander Romano van der Dussen heeft bijna dertien jaar vast gezeten in een Spaanse gevangenis voor verkrachting, aanranding en beroving. Er blijkt sprake te zijn geweest van een grote justitiële dwaling. De daderconfrontatie die als bewijs werd gebruikt  tegen de Nederlander deugde niet. Van der Dussen stond namelijk als enige Noord-Europeaan tussen een rijtje donkere Spanjaarden. Dat maakte hem bij voorbaat verdacht -de dader was een blanke man, hadden de slachtoffers verklaard. Daar komt nog bij dat twee getuigen die Van der Dussen een alibi verschaffen voor de nacht van de delicten en destijds niet onder ede zijn gehoord. En dat is slechts een greep uit de fouten in dit dossier. DNA-materiaal en een bekentenis van de werkelijke dader, een Britse crimineel, leidden gelukkig tot een herziening van zijn zaak. In hoger beroep heeft hij vrijspraak gekregen voor de verkrachting en is vrijgekomen.

TOT SLOT

Dit soort zaken houden mij dagelijks bezig en zijn onder andere de reden dat ik een particulier recherchebureau ben begonnen. Ik ga op zoek naar de waarheid, op zoek naar bewijs waarmee ik mensen kan helpen om gerechtigheid te krijgen. Mijn rechtvaardigheidsgevoel en hulpvaardigheid zijn groot, wat me helpt in mijn werk om de diepte in te gaan en niet zomaar op te geven.

Voor de mensen die nieuwsgierig zijn geworden naar de documentaire ‘Making a murderer’, bekijk de trailer hier. De volledige serie is te bekijken via Netflix.

***

BRONNEN

http://nos.nl/op3/artikel/2079374-obama-reageert-op-making-a-murderer-petitie.html

http://www.advocatie.nl/making-murderer-advocate-forensische-tests-kunnen-onschuld-avery-aantonen

http://www.nu.nl/algemeen/4212595/romano-van-dussen-komt-vrij-13-jaar-celstraf-in-spanje.html

http://www.volkskrant.nl/binnenland/romano-van-der-dussen-vrijgesproken-na-ruim-12-jaar-gevangenschap-in-spanje~a4242159/

http://revu.nl/nieuws/romano-van-der-dussen-de-nederlandse-steven-avery-na-13-jaar-eindelijk-vrij/